Taalregels

Samenstellingen

Een van de meest gemaakte fouten in de Nederlandse taal, en juist bij Juist: samenstellingen. Of liever: het gebrek daaraan. Microsoft Word herkent deze ‘fout’ vaak niet, dus is het lastig om dit vanuit jezelf goed te doen. Ook omdat op Google de meeste websites dit fout doen. Soms zelfs expres. Mede daarom gaan wij het góed doen: door samenstellingen op de juiste manier te schrijven, zijn wij een van de weinigen die het zo schrijven, waardoor we misschien juist weer opvallen.

De vuistregel als je twijfelt: schrijf het aan elkaar, tenzij de klank verandert als je het woord leest.

Voorbeelden

• Marketing communicatie professional = marketingcommunicatieprofessional (eigenlijk)
• Super goed = supergoed
• Schrijf fouten = schrijffouten
• Content marketing = contentmarketing
• Zoekmachine optimalisatie = zoekmachineoptimalisatie

Soms ontstaat bij zo’n samenstelling een klinkerbotsing. In zo’n geval kun je de samenstelling vanwege botsende klinkers niet goed meer lezen. Dan kan het zo zijn dat je een streepje nodig hebt om een samenstelling te maken.

• Dataanalyse = data-analyse (maar niet: data analyse)
• Diepteinvestering = diepte-investering

Het kan ook voorkomen dat je weliswaar een aantal klinkers koppelt, maar toch ‘gedwongen’ wordt om het woord normaal te lezen. ‘Menuoverzicht’ kun je niet anders lezen. ‘Autoalarm’ ook niet. Mocht je een koppelstreepje hier toch logischer vinden, dan mag je ‘m plaatsen: ‘auto-alarm’ of ‘menu-overzicht’, dus. En dus ook: ‘zoekmachineoptimalisatie’, of zo je wilt: ‘zoekmachine-optimalisatie’. Maar nooit: ‘zoekmachine optimalisatie’.

‘Conversieoptimalisatiemiddelen’ is dus ook de juiste schrijfwijze, maar heel handig leest het niet. Er is altijd een alternatief: ‘middelen om je conversie te optimaliseren’ mag ook gewoon. Of: ‘hiermee zorg je voor meer conversies.’

Lastige gevallen blijven er altijd. Zo schrijf je ‘social media’ gewoon los, maar een ‘socialmediacampagne’ officieel aan elkaar. Een ‘socialmedia-account’ krijgt dan weer een koppelstreepje vanwege de klinkerbotsing. Voor de leesbaarheid is ‘social-media-account’ ook toegestaan. De socialmediacampagne mag bijvoorbeeld ook als social-mediacampagne, socialmedia-campagne of social-media-campagne ingezet worden. Als we het maar consequent gebruiken.

Waarom moet het aan elkaar? Omdat het eigenlijk een samenstelling is van een bijvoeglijk naamwoord en een (meervoudig) zelfstandig naamwoord. Één sociaal medium, twee sociale media. En drie socialemediacampagnes. Zodra er een ‘derde woord’ bij komt moet het aan elkaar. Net als hoge, snelheid en trein: hoge snelheid, hogesnelheidstrein.

Noot: een samenstelling met een eigennaam, zoals bij Magento-webshop, mag altijd met een koppelstreepje om de eigennaam te verduidelijken. Magentowebshop, Magento-webshop: allebei goed, maar de laatste is gevoelsmatig wat duidelijker.

Afkortingen

Afkortingen krijgen vaak onterecht hoofdletters. De regel is eigenlijk vrij eenvoudig: afkortingen zijn meestal met kleine letters, tenzij het om een (merk)naam gaat.

Voorbeelden

• HBO = hbo
• BV = bv
• BTW = btw
• CAO = cao
• TV = tv
• MKB = mkb
• CV = cv (zowel bij curriculum vitae als bij cv-ketel)

Uitzonderingen op deze regel zijn wetten (die beginnen vaak met een hoofdletter of bestaan volledig uit hoofdletters), Engelse afkortingen die nog niet ingeburgerd genoeg zijn (SEO bijvoorbeeld) of afkortingen die onduidelijker zijn als je ze in kleine letters schrijft. Hbo schrijf je altijd met kleine letters (tenzij de eerste letter een hoofdletter is), maar een ondernemingsraad kort je af tot OR. Want een or is niet zo duidelijk.

Enkele voorbeeldjes van afkortingen en samenstellingen in één juiste zin:

‘Voor deze bejaarde mkb-ondernemer zetten we een succesvolle socialmedia-campagne op voor zijn Facebookpagina. Helaas was de KVK-registratie nog niet afgerond, dus adviseerde de communitymanager hem maar van zijn AOW-uitkering te gaan genieten.’

Veelgemaakte fouten

• Opzoek = op zoek
• Doe dat is = doe dat eens
• Doormiddel van = door middel van (maar: ‘met’, ‘via’, ‘door’ zijn meestal beter)
• Me telefoon = mijn telefoon
• Groter als = groter dan (tenzij je bedoelt: ‘Ik ben groter als ik hakken draag.’)
• Ik ga na huis = ik ga naar huis
• Ik besef me = ik besef
• Ik irriteer me = ik erger me (tenzij je écht jezelf irriteert, maar dan zou ik daar gewoon mee ophouden)
• Vraag het aan hun = vraag het aan hen (tenzij de zin gevolgd wordt door zelfstandige naamwoorden: ‘Vraag het aan hun moeder.’)
• Die is van jouw = die is van jou (tenzij: zie hieronder)
• Die is van jou zus = die is van jouw zus (tenzij er een komma tussen staat: ‘Die is van jou, zus.’)
• Die is van hun = Die is van hen
• Geef maar aan hun = Geef maar aan hen
• Yvonne’s computer = Yvonnes computer
• Filip’s kantoor = Filips kantoor
• Claudias zwangerschapsverlof = Claudia’s zwangerschapsverlof
• Veel gestelde vragen = veelgestelde vragen (tenzij je gewoon een groot aantal gestelde vragen benoemt… maar waarschijnlijk niet)
• De winnaar bekend maken = de winnaar bekendmaken (tenzij je wil dat hij een beroemde influencer wordt… maar waarschijnlijk niet)
• Hij wilt = hij wil
• Jij wilt = goed! Maar zonder -t mag ook (en is iets informeler)
• Per ongelijk = per ongeluk